Po raz kolejny uczniowie klas ósmych, wraz z zakończeniem szkoły podstawowej, stanęli przed wyborem swojej dalszej ścieżki edukacyjnej. „Pójść do liceum, technikum a może jako cel obrać szkołę branżową? W której szkole i na jakim profilu najlepiej rozwinę swoje zainteresowania? Do jakiej klasy złożyć podanie, jakie przedmioty obrać jako wiodące, aby w przyszłości wykonywać wymarzony zawód lub dostać się na planowane studia.”
Równocześnie u wielu rodziców narodziło się pytanie „jak pomóc dziecku wybrać szkołę? Na co zwrócić uwagę, gdzie szukać informacji odnośnie szkół ponadpodstawowych, aby jak najlepiej wspierać swoje dzieci w wyborze? Czy jest to już moment do podejmowania z dzieckiem tematu zawodu jaki może wykonywać w przyszłości?”.
Jak przygotować dziecko na wybór szkoły średniej ?
"Ale po co ten pośpiech, przecież mamy jeszcze czas"
Jest to dość popularne stwierdzenie wśród dzieci i rodziców. W końcu to jeszcze ponad 2 lata. Cała 7 i 8 klasa. I fakt, w tym czasie jeszcze może wiele się zmienić w dojrzałości dziecka, spojrzeniu na siebie, jego refleksjach na temat dalszej edukacji lub perspektywie zawodu wykonywanego w przyszłości. Pytanie tylko czy w ostatniej, czyli 8 klasie, wystarczy czasu na pełne i spokojne przygotowanie się do podjęcia decyzji o dalszym wyborze?
Co roku widzę rodziców i nastolatki, którym tego czasu brakuje. I nie są to pojedyncze przypadki. Wytężone przygotowania do egzaminu ósmoklasisty a tym samym sporo nauki, zajęcia dodatkowe, staranie się o wyciągnięcie ocen – i nagle okazuje się, że nie ma czasu na spokojne zastanowienie się nad dalszą drogą. Brakuje momentów do przyjrzenia się swoim zainteresowaniom, zebraniu informacji o szkołach, dowiedzeniu się o możliwej pomocy przy wyborze, bycie na bieżąco z terminarzem dni otwartych. I zaczyna się pośpiech, podejmowanie decyzji w pędzie, niepokój.
Czy w takim razie "czasu nigdy za wiele"?
Dlatego też powstał ten artykuł, aby decyzja o wyborze szkoły średniej była podjęta najlepiej jak to możliwe. Po to, abyś jako rodzic wiedział na co warto już wcześniej zwrócić uwagę, o czym rozmawiać z dzieckiem, jakie informacje pomogą Ci we wsparciu dziecka w kwestii wyboru szkoły.
By nie było zaskoczeniem, że niektóre typy szkół mają niestandardową rekrutację, że do świadectwa po 8 klasie wliczają się też przedmioty z wcześniejszych lat. O tym, że dzięki wolontariatom czy dodatkowym aktywnościom, można zdobyć punkty rekrutacyjne, które mogą zaważyć o „być albo nie być” Twojego dziecka w wybranej szkole. I najważniejsze i najczęściej zapominane: że świadome wybranie szkoły (przy rozpoznaniu zainteresowań, predyspozycji, mocnych i słaby stron dziecka) to nie jest decyzja na maj i czerwiec klasy ósmej, kiedy terminy naglą i rozpoczyna się pośpiech w wyborze odpowiedniego miejsca.
Dlatego poniżej zebrana została lista 9 kwestii, na które w mojej ocenie, warto by każdy rodzic rzucił okiem i miał ich świadomość i które mogą być początkiem do rozmowy z dzieckiem odnośnie jego przyszłości edukacyjnej i zawodowej.
Przedmioty liczone do średniej w 8 klasie (co z plastyką, techniką, muzyką?)
Teraz zwrócimy uwagę na jedną ze składowych, czyli na świadectwo z wyróżnieniem (tzw. „czerwony pasek”), za które można zyskać 7 dodatkowych punktów rekrutacyjnych. A mając świadomość progów kwalifikacyjnych w niejednej szkole, to jest to zdecydowanie ilość punktów, o którą warto zawalczyć.
Tutaj należy wspomnieć o ważnym rozróżnieniu pojęć klasyfikacji rocznej i końcowej. Na podstawie informacji w ustawie o systemie oświaty z dnia 7 września 1991 r. :
- Klasyfikacja roczna polega na podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych ucznia z zajęć edukacyjnych oraz ustaleniu rocznych ocen klasyfikacyjnych z tych zajęć,
- Klasyfikacja końcowa, w skład której wchodzą roczne oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych, ustalone w klasie programowo najwyższej oraz roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotów, których realizacja zakończyła się w klasach programowo niższych w szkole danego typu.
Średnia w 8 klasie liczona jest na podstawie klasyfikacji końcowej, ponieważ jest to zakończenie etapu edukacji podstawowej. Dlatego oceny z plastyki, techniki, muzyki wchodzą w skład średniej w 8 klasie. Dlatego jeśli chcesz, aby Twoje dziecko miało zwiększone szanse na świadectwo z wyróżnieniem i miejsce w wybranym liceum, technikum lub szkole branżowej, to pamiętaj o pracy nad ocenami już w 6 i 7 klasie.
Wolontariat
Wiąże się z działaniami z zakresu aktywności na rzecz innych ludzi lub środowiska szkolnego. Decyzję o wpisaniu tego osiągnięcia na świadectwie ukończenia szkoły podejmuje dyrekcja. Jeśli tak się stanie, to uczeń otrzymuje dodatkowe 3 punkty rekrutacyjne do szkoły średniej.
Dlatego warto w miarę wcześnie sprawdzić (w sekretariacie, na stronie internetowej, bezpośrednio u wychowawcy) czy w danej szkole, do której uczęszcza dziecko, są dostępne informacje o możliwych wolontariatach. Będzie to szansa pracy w szczytnym celu, a przy okazji otrzymując zaświadczenie o ukończeniu takiej pomocy, dziecko zwiększy swoje szanse na wymarzone liceum, technikum lub szkołę branżową.
Konkursy sportowe lub artystyczne
Dokładny podział ze względu na różne kryteria jak również odpowiadającą im punktację można znaleźć na stronie Kuratorium Oświaty dla danego województwa. Warto wiedzieć, że maksymalna liczba punktów możliwych do uzyskania za wszystkie osiągnięcia w tej kategorii wynosi 18 punktów, czyli tak jakby doliczyć sobie „nadprogramowo” szóstkę z przedmiotu przy rekrutacji.
Jeśli widzisz, że Twoje dziecko angażuje się w pracę i rozwój artystyczny lub sportowy, możesz mu pomóc i zachęcić do uczestnictwa w takich konkursach. Jeśli jest możliwość, aby połączyć zainteresowania ze szkołą, to warto rozważyć taką opcję.
Olimpiady przedmiotowe
Panuje przeświadczenie, że olimpiady i konkursy przedmiotowe zarezerwowane są dla nielicznej grupy uczniów. Wielu z nich nawet do nich nie podchodzi, zakładając na wstępie, że nie ma to sensu. Oczywiście, aby osiągnąć w nich najwyższe rezultaty trzeba posiadać ponadprzeciętną i ponadprogramową wiedzę. Jednak warto mieć na uwadze, że dodatkowe punkty do rekrutacji nie są przyznawane jedynie za wygrane w konkursach o zasięgu międzynarodowym. Można je zdobyć za bycie laureatem lub finalistą także w konkursach wojewódzkich, ponadwojewódzkich i innych (dokładny wykaz na stronie Kuratorium Oświaty dla danego województwa).
To do czego zawsze bardzo mocno zachęcam, to aby podejmować próby. Zobacz w czym Twoje dziecko jest dobre, co je interesuje i wspólnie porozmawiajcie o możliwościach przekucia tego w coś więcej. Może będzie to dla dziecka inspiracją do dołączenia na zajęcia pozalekcyjne z danego przedmiotu. Może złapie motywację wewnętrzną do samodzielnych przygotowań, albo uzna, że potrzebuje wsparcia z zewnątrz np. korepetytora przygotowującego do olimpiady przedmiotowej.
Rozwiązań i pomysłów może być wiele, warto wybrać te, które są najlepiej dopasowane do planów dziecka. Jako rodzic pokaż mu dostępne możliwości, wspieraj i zapewniaj, że zawsze może liczyć na Twoją pomoc, równocześnie pamiętając o tym, aby ostateczny wybór należał do dziecka.
Dodatkowe sprawdziany kwalifikujące
Niektóre szkoły, poza standardowym tokiem rekrutacyjnym, wymagają od kandydatów zdania sprawdzianu predyspozycji, nazywanego też inaczej sprawdzianem/testem kompetencji lub uzdolnień. Tyczy się on klas o specjalnych profilach, nie jest on obowiązkowy dla klas ogólnych. Warto z wyprzedzeniem się z tym zapoznać, aby wiedzieć ile pracy będę wymagały ewentualne przygotowania i jak je rozplanować w czasie.
W przypadku szkół sportowych może to być test sprawności fizycznej lub uwzględnienie osiągnięć w zawodach i konkursach sportowych, a w przypadku kandydatów do szkoły muzycznej są to przesłuchania. Klasy dwujęzyczne lub z maturą IB zwykle przeprowadzają test predyspozycji językowych a egzamin wstępny do klas artystycznych może obejmować przedstawienie teczki z pracami.
Oczywiście konkretne wymogi mogą różnić się między szkołami, dlatego jeśli chcesz mieć pewność co do wszystkich terminów i wytycznych, pamiętaj by wspólnie z dzieckiem dokładnie sprawdzić komunikaty i ogłoszenia danej placówki.
Analiza zawodów
„Jakie umiejętności należy posiadać oraz jakie zdobyć wykształcenie, aby pracować w różnych zawodach? Co będzie najlepiej odpowiadało moim zainteresowaniom oraz gdzie znajdę listę wszystkich zawodów, które mogę przeanalizować?” – pytania o perspektywy zawodowe czy konkretny zawód mogą pojawić się u Twojego dziecka na różnych etapach rozwoju. Warto być otwartym i przygotowanym na taką rozmowę, aby pomóc dziecku podjąć właściwą decyzję pod kątem wyboru szkoły średniej, która otworzy dalszą ścieżkę zawodową.
Rozpoznanie zainteresowań
Tutaj i w pozostałych artykułach wymienionych zostało wiele kwestii związanych z kandydaturą do szkoły średniej. Co jednak zrobić w przypadku gdy ze strony dziecka pada stwierdzenie „ale ja kompletnie nie wiem gdzie chcę iść, nie wiem co chcę robić i z czego jestem dobry„?
Takie stwierdzenie może wskazywać, że dziecko albo ogóle nie zastanawiało się nad tymi kwestiami, albo są tam lęki i obawy przed zagłębieniem się w temat. Odpowiedź prawdopodobnie nie przyjdzie od razu i to jest jak najbardziej okej. Możliwe, że dziecko potrzebuje więcej czasu, aby takie kwestie w nim przepracowały. I to właśnie czas, a dokładnie to spokój związany ze świadomością jego posiadania, może przemawiać za rozpoczęciem refleksji już w klasie 6 i 7.
Po to, aby mieć przestrzeń na rozmowy z dzieckiem odnośnie planów na przyszłość w zakresie szkoły, zawodu lub studiów. Przyjrzeć się swojemu dziecku, zadać mu pytanie odnośnie zainteresowań, umiejętności, zdolności. Może wspólnie zdecydujecie czy warto byłoby skorzystać ze spotkania i konsultacji z doradcą zawodowym, pedagogiem lub skorzystać z dostępnych narzędzi jak testy diagnostyki osobowości i potencjału czy testy stylów uczenia się i myślenia. Wspólnie przejrzyjcie zawody, wykaz szkół i profili i na ile wcześnie to możliwe, podejmijcie refleksję nad tym co dziecko może robić w przyszłości, żeby powoli budować plan działania.
Co z zaległościami?
Każda klasa szkoły podstawowej wiąże się z przerobieniem konkretnego zakresu materiału, tak aby przystępując do egzaminu ósmoklasisty uczeń zrealizował całość podstawy programowej. Nauka zdalna i czasy pandemiczne prawie każdej szkole dały się we znaki, stawiając uczniów, nauczycieli i rodziców w nowej sytuacji (więcej tutaj). Szkoły stanęły przed wyborem: czy dla dobra uczniów zwolnić tempo realizacji materiału dostosowując się do nowych warunków i tym samym przygotować się na zaległości czy za wszelką cenę skupić się na ukończeniu materiału zgodnie z planem, dodatkowo egzekwując go poprzez oceny?
Jedno co jest pewne to, że zaległości powstałe z różnych przyczyn, czy to programowe czy w zrozumieniu materiału, dadzą się we znaki dziecku prędzej czy później. Tak jest po prostu ułożony materiał, że na kolejnych etapach korzysta się z wcześniejszej wiedzy. Pamiętaj o tym i zwróć na to uwagę wspólnie z dzieckiem, sprawdź w jakiej sytuacji edukacyjnej się znajduje, czy są zaległości a jeśli to jaka jest ich skala. Może okazać się, że będzie potrzebna pomoc czy to Twoja jako rodzica, czy może wsparcia edukacyjnego osoby z zewnątrz. Po to, aby realnie być świadomym ilości potrzebnej pracy i czasu, jakiego będzie ta pomoc wymagała.
Nie czekaj do ostatniej chwili, gdy na którymkolwiek etapie zaległości się nawarstwią, a ich nadrobienie może być już albo niewykonalne, albo będzie stanowić duże wyzwanie powiązane ze stresem i presją dla dziecka.
Kilka słów na koniec
Decyzja o przyszłej szkole, wyborze przedmiotów w profilu, pracy, ukończeniu wybranego zawodu wymaga pewnej dojrzałości, jeśli ma być świadoma. Dla uczniów klas 6 i 7 może brzmieć jak abstrakcja, albo przynajmniej jak odległa przyszłość. Warto więc, aby rodzice byli dla swoich dzieci źródłem wiedzy, wsparciem a także motywatorami do poszukiwania swojej drogi. Im wcześniej takie przygotowania się rozpoczną, tym szybciej mogą przyjść tego efekty.
 - Kopia.jpg)
